İstanbul’un 2020 Olimpiyat Oyunları’na ev sahipliği adaylığı nedeniyle oluşan büyük coşkunun ortasında Recep T. Erdoğan, Gençlik ve Spor Bakanı Suat Kılıç ve İstanbul valisi Kadir Topbaş ile Türk Hava Yolları’nın en uzun uçuşuyla –ara vermeksizin 16 saat süren bir uçuş – San Petersburg’dan Buenos Aires’e İstanbul’u desteklemek için geldi. Türkiye’nin en büyük şehrinin karşısında iki azılı rakip vardı: Tokyo ve Madrid. Ancak ilki 2011’de yaşanan Japonya Fukushima kazası ve ikincisi İspanya’da yaşanan ciddi ekonomik kriz nedeniyle düşüşteydi.
Türkiye Olimpiyat Oyunları için 2000, 2004, 2008 ve 2012 olarak dört farklı zamanda başvurmuş ancak başarılı olamamıştı. Bu sefer de farklı bir sonuç almadı. Buenos Aires’de düzenlenen Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) toplantısı sonucunda 60’a 36 oyla Tokyo final turunu kazandı ve Türkiye’nin Olimpiyat hayalleri böylece suya düştü. Bu konudaki temel soru, İstanbul’un diğer zamanlara kıyasla daha olumlu bir durumdayken neden Tokyo’ya karşı kaybettiğiydi.
Projesine ve altyapıya ayrılması planlanan 19,2 milyar dolarlık önemli bütçeye rağmen olimpiyatlara adaylık bölgesel çevre, örgütlenme sorunları ve özellikle İstanbul ve Hatay, İzmir, Ankara gibi büyük şehirlerde gittikçe artan sosyal huzursuzluklar nedeniyle düştü.
Türkiye şu anda Suriye’deki iç savaş ve Birleşik Devletler’in ve müttefiklerinin bölgeye olası müdahalesinden kaynaklanan bölgesel bir çalkantının tam ortasında. “Arap Baharı”nın yayılması ile Mısır ve Suriye’de ortaya çıkan kanlı sonuçlar, Türkiye’nin Orta Doğuyla alakalı güvenlik odaklı gündemden ticaret odaklı gündeme dönmüş olan “Sıfır-Problemli Dış Politika” anlayışının uygulanmasını güçleştirdi. Türkiye’nin Mısır’da Mursi ile Müslüman Kardeşler’in ve Suriye’de muhalefetin – Suriye Ulusal Konseyi – tarafında oluşu İran, Rusya ve Suudi Arabistan ile ilişkilerde artan bir anlaşmazlığa yol açtı.
G-20 Zirvesi, Suriye’ye askeri müdahaleyi savunanlar ve savunmayanlar arasındaki bölünmeye sahne oldu. Rusya, Çin, Hindistan, Brezilya, Endonezya ve Arjantin gibi yükselmekte olan güçler Suriye’deki çatışmayla ilgili barışçıl siyasi anlaşmalar aranması gerektiğini savunurken Erdoğan, Birleşik Devletler’in duruşunu destekledi. Bundan sonra, Buenos Aires’te ikili anlaşmalar oluşturmakla ilgili bütün umutlar terk edildi. Erdoğan’ın Buenos Aires’e olan ziyareti çok kısaydı. Olimpiyatlar için yapılan kulis faaliyetleri dışındaki en önemli aktivite, Katar Emiri Tamim bin Hamad es-Sani ile yapılan iki taraflı ve bölgesel konuların konuşulduğu görüşme oldu.
Organizasyon komitesinin yaşadığı sorunlar, doping testi başarısızlıkları -Türkiye Atletizm Federasyonu 32 atleti doping kullanımı nedeniyle yarışmaktan men etti-, iletişim hataları, Olimpiyat geleneğinin az olması, altyapıya ve ekonomik getirilere fazlasıyla odaklanılmış olması gibi nedenlerden kaynaklanıyordu.
Son olarak, İstanbul’un adaylığı son aylarda yaşanan Gezi Parkı protestoları nedeniyle zayıflamıştı (1). Genel olarak, Uluslararası Olimpiyat Komitesi üyelerinin protestolar, ayaklanmalar, huzursuzluklar ve hükümet baskısından memnun olmadıkları söylenebilir. Olimpiyatlar için sakin ve tahmin edilebilir bir ortamı tercih ediyorlar. 2016 Yaz Olimpiyatları için Brezilya’nın seçilmiş olması onlar için yeter de artar bile. Recep T. Erdoğan Buenos Aires’teyken İstanbul’un 2020 Olimpiyatları’na ev sahipliği yapamayacağı ve Gezi Parkı olaylarının hala gündemde olduğu gibi iki kötü haber aldı. Buenos Aires’te Hilton Oteli’nin önünde Gezi aktivistlerini destekleyen küçük protesto bu konunun devamlılığını gösteren bir örnek olabilir.
Gezi protestoları 2020 Olimpiyatları için yapılan oylamada tekrar su yüzüne çıkacak ve Erdoğan ve muhalefeti arasında yeni gerginlikler ve polemiklere alan açacak (2), örneğin Ankara’da konumlanmış ve en önemli devlet üniversitelerinden biri olan Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) öğrencilerinin belediyenin ODTÜ yerleşkesinden geçirmeyi planladığı yola karşı düzenlediği protestolar.
Ancak, bu dünyanın sonu değil ve her ne kadar alanı daralsa da Erdoğan’nın hala kamuoyunun yönünü değiştirme kabiliyeti var. AKP’nin 2003’ten beri inşa ettiği siyasi hegemonyası hala oldukça güçlü. Siyaset, değişme yada değişmeden kalma olasılığı sanatıdır ve Erdoğan bunu biliyor.
Ariel González Levaggi, Türkiye Politika ve Araştırma Merkezi (Analiz Türkiye) Latin Amerika Temsilcisi
Makaleyi şu şekilde referans vererek kullanabilirsiniz:
Levaggi, Ariel González (Eylül, 2013), “Recep T. Erdoğan Buenos Aires’te: Sadece Olimpiyatlar İçin”, Cilt II, Sayı 7, s.32-33, Türkiye Politika ve Araştırma Merkezi (AnalizTürkiye), Londra: Analiz Türkiye (http://researchturkey.org/dev/?p=4188&lang=tr)
Dipnotlar
(1) Albayrak A., 2013. İstanbul loses 2020 Olympics to Tokyo, Turkey asking why [Online]: http://www.todayszaman.com/news-325808-istanbul-loses-2020-olympics-to-tokyo-turkey-asking-why.html
[Ulaşıldı: Eylül 2013].
(2) Cengiz Ç., 2013. Erdogan, Istanbul Lose 2020 Olympics to Tokyo [Online]: http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2013/09/istanbul-loses-olympics-bid-to-tokyo.html
[Ulaşıldı: Eylül 2013].
