Katı Bir Bağ mı, Dinamik Bir Ağ mı? Güvenlik ve Kalkınma Ilişkisini Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Bağlamında Yeniden Yorumlamak
Özet
Güvenlik ve kalkınma kavramları Uluslararası İlişkiler teori ve pratiğinde merkezi bir yer tutmaktadır. Güvenlik ve kalkınma alanlarının kendi içlerinde bile tam anlamıyla bir uzlaşma olmamasına rağmen, uluslararası kuruluşlar, düşünce kuruluşları, ve üniversite bazlı araştırmalar arasında güvenlik ve kalkınmanın birbiriyle bağlı olduğuna dair bir mutabakat vardır. Bu gelişen anlayışa Türkiye Cumhuriyeti siyasi ve bürokratik elitinin de kayıtsız kalmadığı ve yakın geçmişte güvenliği kalkınmayla, kalkınmayı da güvenlikle ilişkilendirdiği, bu ilişkiden de olumlu sonuçlar elde etmeyi amaçladığı iddia edilebilir. Bu bağlamda 1980’li yılların başında enerji üretimi ve sulamayı baz alan bir mühendislik projesi olarak Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde başlatılan Güneydoğu Anadolu Projesi’nin (GAP) devlet eliti tarafından bu şekilde ele alındığı, kalkınma ve GAP’ın Kürt sorununu çözmek ve toplumsal barışı sağlamak adına tamamlayıcı bir unsur olarak görüldüğü öne sürülebilir. Bu çalışma, söz konusu güvenlik-kalkınma “bağını” ve güvenlik ve kalkınmanın ortak ve ayrışan işlevlerini incelemekte, ayrıca Türkiye ve GAP özeline inerek bu kavramların GAP çerçevesinde nasıl ele alındığını tartışmaktadır. Çalışma aynı zamanda güvenlik ve kalkınma yaklaşımlarını birleştirme ve iki kavramı bir “bağ” içinde düşünmenin gerekliliğini savunan çağrılara rağmen güvenlik ve kalkınma arasındaki ilişkinin bu denli basit, katı ve tek yönlü olmadığını ve iki kavramı bir bağ çerçevesinde düşünmenin her zaman olumlu sonuçlar veremeyebileceğini vurgulamaktadır. Bu sebeple çalışma, alternatif bir yaklaşım ortaya koymakta ve iki alan arasındaki ilişkiyi bir bağdan ziyade, kimi zaman birbirini destekleyen, kimi zaman da birbirlerine ket vuran fikirlerin, süreçlerin ve uygulamaların karşılıklı etkileşimde olduğu dinamik bir ağ gibi görmenin daha faydalı, kapsayıcı, ve tutarlı olacağının altını çizmektedir.
